Page 113 - Islamic Studies 07

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, yeddinci sayı (payız-qış / 2024) / 112

İnsan bu idrakla heyvandan fərqlənir və bu onun kamilli yi nin
göstəricisidir. Əqli idrak təhlillər, analizlər və müqayisələr
sayəsində yaranır. Məsələn, insan və heyvan hissi idrakda ortaqdır,
yəni ətraf aləmi müşahidə edən insan və heyvanda hissi biliklər
əmələ gəlir. Amma tərif, bölgü və əqli-nətiqə isə insana xasdır.
Beləliklə, məntiq elmi zehnin yuxarıdakı qüvvələrindən yalnız
ağıl qüvvəsi sayəsində zehnin hərəkətini (təfəkkürü) öyrənir və bu
hərəkətin (təfəkkürün) formaları olan “tərif”, “bölgü” və “əqli-
nəticə”dən danışır. Əqli biliklər sə zehnin ağıl qüvvəsinin sayəsində
təfəkkürün bu – tərif, bölgü və əqli-nəticə formaları ilə yaranır.