Page 92 - Islamic Studies 07

Dini təfəkkür (Əllamə Təbatəbainin baxışında) / 91

Bu misalda işarə olunduğu kimi, insanların batininə həyat bəxş
edən bu səmavi ne`mət və maarifin öyrənilməsində camaatın idrak
tutumları bir-biri ilə fərqlidir.

Bə`ziləri bu dünyanın ötəri həyatında maddə və maddi həyatdan
başqa bir şeyə üstünlük vermirlər; maddi istəklərindən başqa bir
şeyə ürək bağlamır, maddi məhrumiyyətlərdən başqa heç nədən
qorxmurlar. Bunlar malik olduqları müxtəlif dərəcələrlə belə,
asimani maarifdən qəbul edəcəkləri ən çox şey – icmali e`tiqadlara

inanmaq, islamın əməli göstərişlərini donuq halda icra etmək və
nəhayət axirət savabına nail olmaq, yaxud ilahi əzabdan qorxmaq
üçün yeganə Allaha sitayiş etməkdir.

Bə`ziləri də fitrətlərinin paklığı və öz səadətləri sayəsində bu
dünyanın bir neçə günlük ötəri həyatına və ötəri ləzzətlərinə ürək

bağlamırlar; bu dünyanın qazanc və ziyanı, şirin və acılığı onlar
üçün aldadıcı və gözqamaşdırıcı şeylərdən başqa heç nə hesab
olunmur; dünən varlıq karvanında ləzzət alanlar, bu gün isə əfsanə
hesab olunan keçmiş insanların həyatı onlar üçün həmişə ibrət
dərsidir.

Bu kimi insanlar təbii olaraq özlərinin pak qəlbləri ilə əbədiyyət
dünyasına rəğbət bəsləyirlər; müvəqqəti dünyanın müxtəlif
varlıqlarına ilahi nişanələr gözü ilə baxır, onların heç bir əsalət və
müstəqilliyə malik olmasına inanmırlar.

Məhz belə bir baxış və mə`nəvi idrakla Allahın asimanda və

yerdə olan ayələrinin pəncərəsindən ilahi əzəmətin sonunsuz nurunu
müşahidə edirlər; onların pak qəlbləri yaradılış sirlərinin dərk
olunması ilə məftun olur və şəxsi mənafelərin darısqal daxmasında
məhbus olmaq əvəzinə, əbədiyyət aləminin sonsuz fəzasında pərvaz
edərək yüksəlirlər.