Page 75 - Islamic Studies 07

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, yeddinci sayı (payız-qış / 2024) / 74

Mülahizə edirsizmi, imam Sadiq(ə) Allah bəndələrini öz
məqsəd və niyyətlərinə görə necə də dəqiq bölmüş və hər bir dəstəni
Allah-təalaya hansı niyyətlə ibadət etməsinə görə o biri dəstədən
fərqləndirmişdir.

Niyyət və əqidəvi, mədəni, ictimai, milli bağlılıqlar
Niyyət insanın şəxsiyyətini nümayiş etdirməkdən əlavə
əqidəvi, ictimai və milli bağlılıqlardan da bizə xəbər verir. İslam
mənbələrində bu barədə elə ifadələr vardır ki, onların hamısını üç
cümlədə ümumiləşdirmək olar:

1) Kim hər hansı bir işdən razı qalarsa, onu yerinə yetirmiş kimidir.
2) Hər hansı bir dəstənin əməli ilə razılaşan, onlardan hesab
olunur.

3) Kim hər hansı bir dəstəni müdafiə edərsə, savab və əzabda
onlarla şərikdir.

İslama görə, bir millətin vəhdətinin meyarı yalnız razılıq və
narazılıqlardır. Nəsil, dil, irq və coğrafi mühitlər kimi meyarlar
ikinci dərəcəli amil qəbul olunmalıdır. Başqa sözlə desək, etiqad,
mədəniyyət və məqsəddə yekdil olmaqdan xəbər verən məhəbbət və
nifrət ayrı-ayrı adamları vahid bir millət kimi birləşdirib onların
taleyini bir-birinə bağlayan yeganə meyardır. Yerdə qalanlar isə
ikinci dərəcəlidir.

Burada bir neçə nüansa toxunmağı özümüzə lazım bilirik:
1) Bu bəhsdə «maraq» sözünün işlədilməsində məqsəd insanda
ötəri emosiyaların təsirindən əmələ gəlib tez də yox olan səthi həvəs
və meyllər deyildir. Əksinə, burada söhbət yekdil ideologiya ilə
bağlı olan meyllərdən gedir, yəni bu faktorlar insan psixologiyasında
təsir qoyan və onu öz silahdaşları ilə həmfikir edən insan təbiətindən
irəli gələn amillərdir. Bu qəbildən olan meyllərin inikası insan
əməlində köklü təsirə malikdir. Əgər şərait yaranarsa və heç bir
maneə olmasa, insan dərhal başqalarının təsiri altına düşüb onların
etdiklərini o da yerinə yetirər. Hər hansı bir hərəkətə münasibət (istər

“Üsuli-kafi” II c/s-84/İbadət fəsli / hədis №5.