Page 78 - Islamic Studies 07

İxlas və riya / 77

Yuxarıda sözügedən asılılıq icraçı və həmrəy tərəflər
arasındakı mənəvi və mədəni bağlılığın ifadəsidir. Bu cəhətdən fərdi
hərəktlə ictimai hərəkət arasında heç bir fərq yoxdur. Bunlar yalnız
əhatə dairəsinə görə fərqlənirlər.
Şübhəsiz, hər hansı bir hərəkətə müsbət münasibət bəsləyən
onun icraçısının savab və əzabı ilə şərikdir.

4)Dördüncü mətləb niyyətin mənəvi və əxlaqi inikaslarıdır.
Məhəbbətin və nifrətin yaxşı və pis düşüncələrin insan
mənəviyyatının və ruhiyyəsinin formalaşmasında təsiri olmayıb
onun xoşbəxt və ya bədbəxt olacağını qabaqcadan xəbər verməsi.

İmam Sadiq(ə) məhəbbət və nifrətin imandan olmasını xəbər
alan şəxsə belə cavab verir:
1
“Məgər iman məhəbbət və nifrətdən başqa bir şey deyilmi?”
Məhəbbət və nifrət bir-birlərindən ayrılmazdırlar. Bunlar,
təqribən eyni təsirə malikdirlər. Niyyət məhəbbət və nifrətin əlaməti,
məhəbbət və nifrət imanın nişanəsi, iman isə inam və əqidənin
göstəricisidir. İnsanın inam və əqidəsi onun daxili aləmi və spesfik
xüsusiyyəti olduğundan, həqiqətdə, niyyətin bu zəncirin bir halqası
olduğunu söyləmək olar.

5)Üsul alimləri “təcərri” (günah etmək qəsdi) fəslində
buyurmuşlar: “Günah niyyəti əmələ çevrilməzsə, bağışlanar və
niyyət sahibi üçün heç bir günah yazılmaz. Bu fikrin tərəfdarları öz
müddəalarının isbatı üçün rəvayətlər qeyd etmişlər.
*Sual:

Əvvəlki bəhslərdə gözəllik, qəbihlik, savab və əzabın
meyarının niyyət olduğundan danışdıq. Birinin qəlbən başqalarının
əməlilə razılaşması onu savab və əzabda onlarla şərik edir. Belə isə
bu, yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələ (niyyətin əmələ çevrilməzsə,
bağışlanması) ilə zidd olmurmu?

İslam alimləri bu suala bir neçə şəkildə cavab vermişlər:

1 «Üsul Kafi» II c/s-125/ hədis №5.