Page 27 - Islamic Studies 07

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, yeddinci sayı (payız-qış / 2024) / 26

Qədim dinlərdən nümunələr
1. Misir
Misir dünyanın ən məşhur qədim ölkələrindən biridir. Bu
torpaqlarda böyük sivilizasiya və qüdrətli hökumətlər mövcud
olmuşdur. Misirlilərin soyu Qibtilər idi və Avropalıların Misir üçün
istifadə etdikləri “Egypt” sözü Qibt sözü ilə əlaqəlidir.
Misirlilər ibtidai dinlərin müxtəlif mərhələlərindən keçib,
müxtəlif vəhşi və ev heyvanları sifətində olan yerli tanrılara sitayiş
ediblər. Fironlara və əfsanəvi tanrılara sitayiş də misirlilər arasında
mövcud olmuşdur.

1-1. Misirdə dinin və onun müxtəlif formalarının
yaranması.
Qədim Misirdə qeybdən olan mövcudlara güclü şəkildə
inanırdılar və müxtəlif adlı, müxtəlif sifətli tanrılara malik idilər.
Tanrıların sayının çox olması müxtəlif problemlər yaradanda
onların sayını azaltmağa başladılar və qısa bir dönəm ərzində yalnız
günəş Tanrısına sitayiş etməyə başladılar. O zamanlar şir, timsah
kimi bəzi vəhşi heyvanların, müxtəlif quşların, gəmiricilərin və qoç
kimi bəzi ev heyvanlarının müqəddəsliyinə inam dalğası baş
qaldırdı. Pişiyə pərəstiş də misirlilər arasında geniş yayılmışdı.
İranlılar Əhəmənilər sülaləsinin hakimiyyəti illərində misirlilərlə
keçirdikləri döyüşlərin birində qalxanlarının üzərinə pişik təsviri
həkk etmişdilər. Elə bu səbəbdən də misirlilər pişik təsvirinə hörmət
əlaməti olaraq həmin qalxanlara ox atmağdan və qılınc vurmaqdan
çəkindilər və sonda iranlılar misirlilərlə döyüşdə qələbə qazandılar.
Sonralar onların əqidələrinə heyvan başlı və insan bədənli
fantastik varlıqlar daxil oldu. Misirlilər belə varlıqlara heykəllər
düzəldərək onlara sitayiş etməyə başladılar. Nil çayında səfər öncəsi
adamyeyən timsahların hücumlarından qorunmaq üçün əzəmətli
timsah məbədinə gedər, sədəqə və nəzir verməklə öz canlarının
bahasını ödədiklərini düşünərdilər.

2. Üç Tanrı əfsanəsi: Osiris, İsis və Horus
Qədim misirlilər belə deyirdilər ki, Osiris (əkinçilk tanrısı)
bacısı İsis (ana ilahə) ilə ailə qurur və onlarına Horus (günəş tanrısı)