Page 60 - Islamic Studies 07

İmamətin zərurəti / 59

Bəndələri üzərində əsalətən vilayət haqqına yalnız O malikdir. Belə
bir haqqı aşağı mərtəbələrdə şəraitə malik olan şəxslərə verə bilər.
Qeyd olunmalıdır ki, sünnilər bu xüsusiyyətlərin heç birini
xəlifələrdə zəruri və kafi şərt bilmirlər; nə onların Allah tərəfindən,
nə də Peyğəmbər (s) tərəfindən tə’yin olunmasına inanırlar. Bundan
əlavə, xəlifələr üçün Allah tərəfindən verilən elm və ismət
səciyyəsinin olduğuna da e’tiqad bəsləmirlər. Hətta onların düz
yoldan çıxmaları, yol verdikləri səhvlər və camaatın dini suallarına
cavab verməkdə aciz qalmaları özlərinin mö’təbər kitablarında qeyd
olunmuşdur. Belə ki, birinci xəlifənin belə dediyi nəql olunmuşdur:
“İnnə li şeytanən yə’tərini – mənim bir şeytanım vardır ki, məni
yoldan azdırır». İkinci xəlifə də birinci xəlifəyə bey’ət edilməsini
“fəltə” (ölçüb-bililmədən görülən tələm-tələsik iş) adlandırmışdır.1
Həmçinin ikinci xəlifə bu cümləni dəfələrlə təkrar etmişdi: “Ləv la
Əliyyun ləhələkə Ömər – əgər Əli olmasaydı Ömər həlak olardı».2
Üçüncü xəlifənin, 3 eləcə də Bəni-abbas və Bəni-üməyyə
xəlifələrinin yol verdikləri ciddi nöqsanlar və rüsvayçı əməllər
tarixin danılmaz məsələlərindəndir. Müsəlmanların tarixi barədə
azacıq mə’lumatı olan hər kəs bu mətləblər barədə kifayət qədər
mə’lumat əldə edə bilər.
Yalnız şiələr yuxarıda qeyd olunan üç şərtin on iki imamda
olduğuna inanırlar. Qeyd olunanlardan onların imamət
məsələsindəki e’tiqadlarının düzlüyü sübuta yetir və əlavə dəlilə
ehtiyac duyulmur. Eyni zamanda gələn dərsdə Qur’an və Peyğəmbər
(s) sünnəsindən istifadə olunan bə’zi dəlillər qeyd olunacaqdır.

Təyin olunma prossesi
Əvvəlki dərsdə izah etdik ki, nübüvvətin mə’sum imam tə’yin
olunmadan sona çatdırılması Allahın hikməti ilə ziddir və İslam
dininin əbədi və dünya səviyyəsində olan kamil bir din olması
bununla şərtlənir ki, Peyğəmbəri-Əkrəmdən (s) sonra onun üçün
layiqli canişinlər tə’yin olunsun və bu canişinlər nübüvvət və risalət
məqamından başqa Peyğəmbərin malik olduğu bütün ilahi
məqamlara malik olsun.

1 “Şərhi Nəhcül-bəlağə”, 1-ci cild, səh 142, 158, 3-cü cild, səh-57.
2 “Əl-Qədir”, 6-cı cild, səh-93-dən sonra.
3 “Əl-Qədir”, 8-ci cild, səh 97-dən sonra.