Page 61 - Islamic Studies 07

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, yeddinci sayı (payız-qış / 2024) / 60

Bu mətləbləri sünni və şiə alimlərinin öz kitablarında qeyd
etdikləri çoxlu rəvayətlərdən, eləcə də müxtəlif Qur’an ayələrindən
əldə etmək olar.
Məsələn, “Maidə” surəsinin 3-cü ayəsində Allah-taala
buyurur:
“Bu gün sizin dininizi kamil etdim, ne’mətimi sizə
tamamladım və sizin üçün bir din olaraq İslama razı oldum.»
Bütün müfəssirlərin fikir birliyinə əsasən “Vida həcci”ndə və
Peyğəmbərin (s) vəfatından bir neçə ay öncə nazil olan bu ayədə
kafirlərin İslam dininə ciddi xəsarət vura biləcəklərindən ümidsiz
olduqlarına işarə edərək, «əl-yovmə yəisəlləzinə kəfəru min
dinikum» - bu gün kafirlər sizin dininizdən ümidsiz oldular
buyurulduqdan sonra, «bu gün sizin dininizi kamil, ne’mətimi sizə
tamam etdim» - deyə qeyd olunur. Bu ayənin nazilolma səbəbi
(şə’ni-nüzulu) ilə əlaqədar nəql olunan rəvayətlərə diqqət yetirməklə
tamamilə aydın olur ki, kafirlərin İslam dininə xəsarət
vuracaqlarından ümidsizliyini bəyan etməklə yanaşı bu dinin kamil
olmasını və tamamlanmasını göstərən ayə Mütəal Allah tərəfindən
Peyğəmbər (s) üçün bir canişinin tə’yin olunması əmri idi. Çünki
İslam düşmənləri Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra, xüsusilə onun
oğlan övladı olmamasına istinad edərək İslamın rəhbərsiz
qalacağını, nəticədə zəifləyib tənəzzülə uğramasının intizarını
çəkirdilər. Lakin onun üçün canişin tə’yin olunması ilə İslam dini
kamal həddinə çatdı, ilahi ne’mətlər tamamlandı və kafirlərin ümidi
puça çıxdı.1
Hadisə belə olmuşdu: Peyğəmbəri-Əkrəm (s) “Vida
həcci”ndən qayıdarkən bütün hacıları Qədir-Xum adlı bir yerdə
topladı, uzun bir xütbə söylədikdən sonra camaatdan soruşdu:
«Allah tərəfindən mənim sizə vilayət haqqım yoxdurmu və sizə,
sizin özünüzdən də artıq ixtiyar sahibi deyiləmmi?»2 Hamı bir səslə
müsbət cavab verdi, sonra həzrət Əlinin (ə) əlindən tutub hamının
görəcəyi bir yerdə yuxarı qaldırdı və buyurdu: «Mən hər kəsin
mövlası və ixtiyar sahibiyəmsə, Əli də onun mövlası və ixtiyar
sahibidir». Beləliklə, o Həzrət (ə) üçün ilahi vilayət məqamını e’lan

1 Bu ayənin nəyə dəlalət etməsi ilə əlaqədar “Əl-Mizan” təfsirinə müraciət edin.
2 “Əhzab “surəsinin 6-cı ayəsinə işarədir.