Page 63 - Islamic Studies 07

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, yeddinci sayı (payız-qış / 2024) / 62

Bu ilahi vəzifənin təbliğ olunmasının zərurətini tə’kid etməklə
yanaşı, (bu iş Peyğəmbərin (s) işlərinin hamısına bərabər idi və onun
çatdırılmaması bütünlüklə ilahi risalətin çatdırılmamasına bərabər
idi) həm də o Həzrətə (s) müjdə verdi ki, Mütəal Allah onu bu işin
nəticələrindən amanda saxlayacaqdır. Bu ayənin nazil olması ilə
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) artıq münasib bir imkan yarandığını başa
düşdü və bildi ki, bundan da artıq tə’xirə salmaq rəva deyildir. Ona
görə də bu vəzifəni Qədir-Xum çölündə yerinə yetirdi.1
Əlbəttə, bu gündə əsas məqsəd həmin məsələnin camaata
rəsmi şəkildə e’lan edilməsi və onlardan bey’ət alınması idi. Çünki
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) öz risaləti dövründə dəfələrlə və müxtəlif
şəkillərdə Əlinin (ə) canişinlik məsələsini camaata çatdırmışdı.
Misal üçün, elə be’sətin ilk illərində “öz qohum-əqrəbanı ilahi
əzabdan qorxut» 2 ayəsi nazil olduqda bütün qohum-əqrəbasını
qonaqlığa də’vət edib onların hüzurunda buyurdu: “Mənim
də’vətimi qəbul edən ilk şəxs mənim canişinim olacaqdır.” Sünni və
şiələrin fikir birliyinə əsasən, bu də’vətə müsbət cavab verən ilk şəxs
Əliyyibni Əbi Talib (ə) idi.3
Eləcə də “Nisa” surəsinin 59-cu ayəsi (“Ey iman gətirənlər,
Allaha, Onun Peyğəmbərinə və sizlərdən olan əmr sahiblərinə itaət
edin!») nazil olanda, başqa sözlə, “ulul-əmr” ünvanı ilə itaət
olunmalarını mütləq şəkildə vacib sayan, onlara itaət edilməsini
Peyğəmbərə (s) itaət edilməklə bərabər olduğunu göstərən bu ayə
nazil olduqda Cabir ibni Əbdullah Ənsari soruşdu: “Ya Rəsuləllah!
Onlara itaət edilməsi sizə itaət olunması ilə yanaşı (bir səviyyədə)
olan ulul-əmr kimlərdir?”
Peyğəmbər (s) buyurdu: “Ey Cabir, onlar mənim xəlifələrim
və məndən sonra müsəlmanların imamlarıdır. Birincisi Əliyyibni
Əbi Talib, ondan sonra Həsən, ondan sonra Hüseyn, ondan sonra
Əliyyibni Hüseyn, ondan sonra Məhəmməd ibni Əli. O, Tövratda
“Baqir” ləqəbi ilə tanınır, Ey Cabir, sən onu görəcəksən. Onu
gördükdə mənim salamımı ona yetirərsən! Ondan sonra Cə’fər

1 Bu məsələni sünnilərin böyük alimi Peyğəmbərin (s) adları qeyd olunan yeddi nəfər
səhabəsindən nəql etmişdir: Zeyd ibni Ərqəm, Əbu Səid Xidri, İbni Abbas, Cabir ibni
Əbdullah Ənsari, Bərra ibni Azib, Əbu Hüreyrə və İbni Məs`ud, Əl-Qədir, 1-ci cild.
2 “Şüəra” surəsi, ayə:214.
3 “Əbəqatul-ənvar”, “Əl-Qədir”, “Əl-Müraciat” (20-ci müraciət).